Հայոց լեզու

.Սկզբից տասը-տասներկու նախադասություն ավելացրո՛ւ, որ ամբողջական տեքստ դառնա:

Գիշեր մեկ ես տեսա լուսինը լողում էր բայց հանկարց նա կորեց ես նեղվեցի գնացի պարկեցի իմ բասմոցիս և աչկիս ծայրով նկատեցի , որ Նորից երկնքում լողում էր լուսինը: Կաթնավուն լույսի մեջ ուրվագծվում էին լեռները:  Քամին շոյում էր տղայի դեմքը, և քաղաքը կանչում էր բյուրավոր լույսերով:

2.Ըստ տրված տեղեկության` մի պատմվածք գրի՛ր:

Մինչև օրս հայտնի երկրաբանական քարտեզներից ամենահինը Թուրինի թանգարանում է պահվում: Մ. թ. ա. տասներկուերորդ դարում, Ռամզես Չորրորդ փարավոնի ժամանակների Եգիպտոսում է դա կազմվել:
Վերջերս ամերիկյան մի համալսարանի երկրաբաններ քարտեզը նրա վրա նշված վայրի հետ են համեմատել:  Պապիրուսի վրա Նեղոսից դեպի արևելք ընկած անապատային շրջաններում, բարձր բլուրների միջև, մեր ժամանակներում արդեն չորացած գետի հուն է գծված: Կարմիր, սև, դարչնագույն և սպիտակ գույներով մետաղի, քարի և այլ օգտակար հանածոների հանքերն են նշված

Մեզ հասած աշխարհի ամենահին քարտեզը պատկերված է կավե սալիկի վրա։ Քարտեզը գտնվել է Իրաքի տարածքից 19-րդ դարում։ Այժմ այն պահվում է Անգլիայի թանգարանում։ 

Բաբելոնյան այս կավե սալիկը թվագրվում է մ․թ․ա․ 6-րդ դարով։ Ըստ քարտեզագետ Ռուբեն Գալչյանի քարտեզը ցույց է տալիս աշխարհը սկավառակի ձևով, շրջապատված «դառը» ջրերով, որոնց մեջ կան 7 կղզիներ։ Աշխարհի կենտրոնում Բաբելոնն է, որի մոտ պատկերված են Ասորեստանը և Հայաստանը։ Փոքր շրջաններով պատկերված են նաև 7 այլ քաղաքներ, որոնցից են Հարրանը և Դերին։ Հռոմեացիները Հարրանին կոչում էին Քարհա, իսկ քրիստոնյա հայրերը նրան կոչեցին Հելիոպոլիս (հերետիկոսների քաղաք), որն այժմ գտնվում է Հյուսիսային Միջագետքում։ Բիթ Ջակինու կոչվող մասը ըստ երևույթին Իրաքի ճահճուտներն են։ Եփրատ գետը, ակունք առնելով Հայաստանի լեռներից, անցնում է Բաբելոնի և ճահիճների միջով և հասնում Պարսից ծոց։ 

Գրականություն

Մեկ անգամ մենք Տիգրան Պելոկյանի հետ Վահրամի գլխարկը գցեցինգ երրորդ հարկից հետքև երբ Վահրամը գնաց մենք ջուր լցրեց նրա վզին նա ջղայնացաց ընգավ մեր ետեվինց մենք փախանք, հետո մենք բարիշշեցինք։

Ինքնաստուգուն

1)Լուծեք հավասարումների համակարգը տեղադրման եղանակով․

x+x-4=13

2x=17

x=8.5

y=4.5

3x+4{5x}=230

23x=230

x=10

y=50

2)Լուծեք հավասարումների համակարգը գումարման եղանակով․

6X=3

x=1/2

y=24/5

-4x — 10y =-50

4x+3y=15

-7y=-35

y=5

x=0

3)Լուծեք խնդիրը․

Երկու բնական թվերի գումարը 41 է, իսկ տարբերությունը՝ 7։ Գտեք այդ թվերը։

x+y=41

x-y=7

2x=48

x=24

y=17

Պատմություն

Առաջադրանք 1

Առաջադրանք 1

Ռուս-թուրքական պատերազմներ

1.Կարդալ , դուրս գրել ռուս-թուրքական պատերազմների ընդհանուր օրինաչափությունները

Մինչև XVIII դարի 1-ին կեսը դրանք Ռուսաստանի համար պաշտպանական պատերազմներ էին և ուղղված էին Օսմանյան կայսրության նվաճումների ու Ղրիմի թաթարների ասպատակությունների դեմ։ 18 դարի 2-րդ կեսից Ռուս-թուրքական պատերազմները կապված էին Մերձավոր Արևելքում միջազգային հակասությունների սրման և Բալկաններ ու Կովկաս Ռուսաստանի էքսպանսիայի ուժեղացման հետ։ 1676-1681 թվականին Ռուս-թուրքական պատերազմը սկսել է Օսմանյան կայսրությունը՝ Ուկրաինան զավթելու նպատակով։ 1676 թվականին Լեհաստանի հետ կնքված հաշտությամբ Թուրքիան ձեռք բերեց Պոդոլիան։ Դեռևս 1669 թվականին թուրք, կառավարությունը դաշինք էր կնքել Աջափնյակի Ուկրաինայի հետ, Դորոշենկոյի հետ։ Աակայն Դորոշենկոն դավաճանեց, 1674 թվականին Ուկրաինայի միասնական հետման ընտրվեց Ձախափնյա Ուկրաինայի Աամոյլովիչը։ 1676 թվականին Դորոշենկոն 12 հազար զորաջոկատով գրավեց հետմանական մայրաքաղաք Չիգիրինը՝ հույս ունենալով թուրք, զորքի օգնությամբ վերականգնել իր իրավունքները։ 1676 թվականին հուլիսին Աամոյլովիչի և ռուս, զորահրամանատար Գ. Գ. Ռոմոդանովսկու գլխավորությամբ ռուս-ուկրաինական միացյալ զորքերը պաշարեցին Չիգիրինը և ստիպեցին Դորոշենկոյին հանձնվել։ Չիգիրինի համար պայքարը ռուս-ուկրաինական և թուրք-թաթարական զորքերի միջև շարունակվեց 1677-1678 թվականին։ 1678 թվականին օգոստոսին թուրքերին հաջողվեց գրավել այն։ 1679-1680 թվականին ռուս-ուկրաինական զորքը հաջողությամբ ետ մղեց Ղրիմի թաթարների հարձակումները։ 1681 թվականի հունվարի 13-ին Թուրքիան, չհասնելով իր նպատակին, հարկադրված ստորագրեց Բախչիսարայի պայմանագիրը (Բախչիսարայի հաշաության պայմանագիրը 1681 թվականին), որով ճանաչեց Ձախափնյա Ուկրաինայի վերամիավորումը Ռուսաստանին

Հայկական Մարզը: 1836թ.-ի եկեղացական կանոնադրությունը:

Ռուսաստանի և Թուրքիայի միջև XVII–XIX դարերում մղվել է շուրջ 10 պատերազմ Սև ծովում ու հարակից շրջաններում գերիշխանություն հստատելու համար: Կովկասյան ռազմաճակատի գործողությունները հիմնականում տեղի են ունեցել Հայաստանում:

Արևմտյան Հայաստանը  19-րդ դարի առաջին կեսին

• Ներկայացրու 19-րդ դարի սկզբին Արևմտյան Հայաստանի վարչական բաժանումները, օգտ.քարտեզից/
• 1806-1812թթ.ռուս-թուրքական պատերազմի ընթացքն ու արդյունքները , Բուխարեստի պայմանագիր:

Առաջադրանք 2

• 1828-29թթ. ռուս-թուրքական պատերազմի ընթացքն ու արդյունքները,Ադրիանուպոլսի պայմանագիր:
•  Համեմատում այս երկու պայմանագրերի արդյունքները, հետևանքները հայ ժողովրդի համար:
• Հայերի մասնակցությունը ռազմական գործողություններին և ունեցած ավանդին:
• Աղբյուրները՝

1. Ռուս-թուրքական պատերազմներ
2. Ադրիանուպոլսի պայմանագիր
3. Ռուս-թուրքական պատերազմներ/ֆիլմ/

Հայկ և բել

Այս Հայկը…. վայելչակազմ էր, թիկնավետ, գեղագանգուր մազերով, վառվռուն աչքերով, հաստ բազուկներով։ Սա քաջ և երևելի հանդիսացավ հսկաների մեջ, դիմադրող այն բոլորին, որոնք ձեռք էին բարձրացնում բոլոր հսկաների ու դյուցազունների վրա տիրապետելու։ Սա խրոխտանալով ձեռք բարձրացրեց Բելի բռնատիրության դեմ, երբ մարդկային ցեղը սփռվում, տարածվում էր ամբողջ երկրի լայնության վրա` բազմամբոխ հսկաների, անչափ կատաղիների և ուժեղների մեջ։ 

.Երբ Տիտանյան Բելը իր թագավորությունն ամենքի վրա հաստատեց, ապա իր որդիներից մեկին հավատարիմ մարդկանց հետ ուղարկեց հյուսիսային կողմը՝ Հայկի մոտ, որ նա գա հնազանդության և խաղաղությամբ ապրի….

Հայկը Բելի պատգամավորներին հետ է դարձնում, խստությամբ պատասխանելով։ Ուղարկվածը վերադառնում է Բաբելոն։

Այս անսպասելի սարսափելի դիպվածը տեսնելով, Տիտանյան արքան զարհուրեց և հետ–հետ քաշվելով, սկսեց բարձրանալ այն բլուրը, որտեղից իջել էր։ Որովհետև մտածում էր ամբոխի մեջ ամրանալ, մինչև ամբողջ զորքը հասնի, որպեսզի նորից ճակատ կազմի։ Աղեղնավոր Հայկը, այս բանը հասկանալով, իրեն առաջ է նետում, մոտ է հասնում արքային, մինչև վերջը քաշում է լայնալիճ աղեղը, երեքթևյան նետը դիպցնում է նրա կրծքի տախտակին, և սլաքը շեշտակի անցնելով նրա թիկունքի միջով, գետին է խրվում, և գոռոզացած Տիտանյանը այս կերպով կործանվում, ընկնում է վայր ու շունչը փչում։ Իսկ ամբոխը, այս մեծ քաջագործությունը տեսնելով, փախչում է, ամեն մեկը՝ իր երեսը դարձած կողմը։
…Ճակատամարտի տեղը հաղթական պատերազմի պատվին շինում է դաստակերտ և անունը դնում է Հայք։ Այս պատճառով գավառն էլ մինչև այժմ կոչվում է Հայոց ձոր։ Իսկ այն բլուրը, որտեղ ընկավ Բելը քաջ զորականների հետ, Հայկը կոչեց Գերեզմանք, որ այժմ ասվում է Գերեզմանակ։ Բայց Բելի դիակը դեղերով զմռսելով՝ Հայկը հրամայում է տանել Հայք և թաղել մի բարձրավանդակ տեղում՝ ի տես իր կանանց և որդիների։ Իսկ մեր երկիրը մեր նախնի Հայկի անունով կոչվում է Հայք։

Առաջադրանք երկուս

Ինչ է իմ համար Հայրենասիրություն․

Հայրենասիրությունը իմ համար այն է , որ դու ամեն քո ուժով օգնում ես քո երկրին փողես ուղարկում ուտելիք և այլն լավ բաներ։ Օրինակ երբ կռվի ժամանակ օգնություն ես ուղարկում զինվորներին ուտելիք , համազգեստ,կոշիկ և այլն։ Մենք քարասունչորս օրվա պատերազմի ժամանակ ուղարկում էինք ակամուլատորներ և համազգեստ ։

English

What are some sports you like watching? Why?

Of cours its footbool becouse is soo profesional and Interesting game ․

What are some sports you dislike watching? Why?

Basketbool.

Do you play any sports? If so, which ones?

I play basketbool and footbool .

Would you like to learn how to play a sport or do an activity? What would you like to learn?

I wont to learn handbool.

Why are sports so popular?

I don’t know its interesting.

Do you know of any interesting or strange sports or activities?

Hobiehoursing.

What two sports would you like to mix?

Handbool and footbool its good mix .

Do you prefer to watch sports or play them? Why

Watch.

What do you think is the most dangerous sport?

Hobiehoursing

Հայոց լեզու

Հարցեր և առաջադրանքներ։

1.Ներկայացրո՜ւ գրաբարը, միջին հայերենը և աշխարհաբարը։

2. Գրիր «Թարգմանչաց տոնի » մասին։

հայ ժողովրդի ազգային-եկեղեցական տոներից է, նշվում է Սուրբ Խաչի տոնի չորրորդ կիրակիին հաջորդող շաբաթ օրը։ Խորհրդանշում է հայոց գրերի գյուտը, Աստվածաշնչի հայերեն առաջին թարգմանությունը, թարգմանչաց շարժումն ու հայ դպրության սկիզբը։ Հայ առաքելական եկեղեցին «Սրբոց թարգմանչաց վարդապետացն մերոց» անվան ներքո տոնում է վեց թարգմանիչների՝ Մեսրոպ Մաշտոցի, նրա ավագ ու կրտսեր աշակերտների՝ Եղիշեի, Մովսես Խորենացու, Դավիթ Անհաղթի, ինչպես նաև Գրիգոր Նարեկացու և Ներսես Շնորհալու հիշատակը։

18.10.23 ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔՆԵՐ

1.Այս բառերն աշխարհաբա՛ր դարձրու (յուրաքանչյուրի դիմաց միայն մեկ բառ գրիր, որը համապատասխանի տեքստին).

սիրիցէ, մեծարիցէ, արհամարհիցէ, զմիւսն։

Նախադասությունն աշխարհաբա՛ր դարձրու։

Երկու տիրոջ ծառա արտահայտությունը բացատրի՛ր։

Ընկալարուք զխրատ` եւ մի՛ զարծաթ, եւ զգիտութիւն` քան զոսկի ընտիր։ Լաւ է իմաստութիւն, քան զականս պատուականս։ (Առակք Ը, 10-11)

ընկալարուք — ընկալեցեք, վերցրեք

ակն — ակ, թանկարժեք քար

զականս պատուականս — պատվական քարեր(ը)

ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔ

Լրացրո՛ւ նախադասաթյունը.

Խրատը, գիտությունն ու իմաստությունը ավելի լավ են, քան արծաթը, ոսկին ու թանկագին քարերը։

2) Լե՛ր իրաւախոհ ընդ ոսոխի քում։ (Մատթէոս Ե, 25)

լե՛ր — եղի՛ր

ընդ ոսոխի քում — քո ոսոխի հետ, քո ոսոխի հանդեպ

Նյարդային համակարգ

1. Ի՞նչ նշանակություն ունի նյարդային համակարգը:

Նյարդային համակարգը կարգավորում է բոլոր օրգանների և օրգան-համակարգերի փոխկապակցված գործունեությունը

2. Ի՞նչ բաժիններից է կազմված նյարդային համակարգը:

Կենտրոնական-Մահակարգային
3.Ո՞ր բաժիններն են մտնում կենտրոնական նյարդային համակարգի ﬔջ:

Կենտրոնական նյարդային համակարգը կազմված է գլխուղեղից և ողնուղեղից, որտեղ տարբերում են գորշ նյութ  և սպիտակ նյութ։
4. Ներյոնների ինչպիսի՞ տեսակներ գիտեք:

Նեյրոնը ունի մարմին և ելուստներ ,- դենդիրներ,աքսոններ։
5. Ի՞նչ է նյարդը:

Նյարդային համակարգի միջոցով մարդը զգում, ճանաչում է միջավայրի առարկաները, ընկալում միջավայրից եկող գրգիռները, պահպանում ստացված տեղեկատվությունը և օգտագործում իր պահանջմունքների համար
6. Որո՞նք են նյարդերի տեսակները:

 զգացող, շարժիչ և խառը:

Հայոց լեզու

1.Տրված բառերը բաժանի՛ր ըստ խոսքի մասի պատկանելության գոյական, ածական, թվական, դերանուն, բայ, մակբայ, կապ, շաղկապ, ձայնարկություն, վերաբերական բառեր (յուրաքանչյուրից երեք բառ):

Հարյուր իննսուներեք, թե, դու, անշուշտ, դանդաղ, վրա, թութակ, բոլորը, վա՜յ, մասին, կամաց-կամաց, հավանաբար, մտերմանալ, ոչ մեկը, հովիվ, որպեսզի, արագ, երրորդ, կացին, ա՜խ, դեղին, ընկերանալ, երկար, կարծես, կրկնել, է՜, բացի, որովհետև, հինգական:

Թվական-Հարյուր իննսուներեք,երրորդ,հինգական

Կապ-թե,վրա,

Դերանուն-դու,բոլորը,ոչ մեկը,

Վերաբերական-անշուշտ,հավանաբար,կարծես

Ածական-դանդաղ,կամաց-կամաց,արագ

Գոյական-թութակ,հովիվ,կացին

Ձայնարկություն-վա՛յ,ա՛խ,է՛

Շաղկապ-որպիսզի,բացի,որովհերև

Բայ-մտերմանալ,ընկերանալ,կրկնել

Մակբայ-դեղին,երկար,կամաց-կամաց

2.Տե՛ս, թե նախորդ վարժության մեջ տրված բառերից որը ի՞նչ հարցի է պատասխանում և փորձի՛ր բացատրել խոսքի մասերի նման խմբավորումը: Ա. Գոյական-ինչ ինչեր , ով ովքեր, ածական-բառի ձևը, թվական-ցույց է տալիս քանակը կամ թիվը, դերանուն-դա ,նա ,նրանք, բայ-ինչ անել,ինչ լինել, մակբայ-ինչպես: Բ. Կապ-կապում է բառերը, շաղկապ-կապում է նախադասությունը, ձայնարկություն-ա՛խ,վա՛խ, վերաբերական-վերաբերմունքտ տվյալ իրի հանդերձ բառեր:

3,.Հարցական դերանունները փոխարինի՛ր այնպիսի բառերով, որոնք ընդգծված առարկաներին (ենթականերին) ինչ-որ հատկանիշ վերագրեն:

Պարզվեց, որ գաղտագողի մոտեցող մարդը (ինչպիսի՞ն) խելացի է: Քաղաքում պտտվող լուրերը (ինչպիսի՞ն)անհավատալի էին: Եվրասիա մայրցամաքը (ո՞րն) ամենա տեխնոլոգիապես զագացաձը է: ՛ Խորհրդավոր այցելուները (քանի՞սն)տասսն են:

Այդ մրցույթի մասնակիցները (քանի՞սն) քսանն են: Մեր դպրոցը շրջանում (ո՞րերորդն)տասսերորդ է: Մեր արձակուրդը (ի՞նչ է անում)հանգստացնում է : Աշունը (ի՞նչ է արել) սիրունացրեն էդաշտերը, այգիներն ու անտառները:

4. .Նախադասություններ կազմի՛ր` Ա խմբի առարկաներին Բ խմբի հատկանիշները վերագրելով:

Ա. Կղզի, անտառապահ, այգի, թանաք, թռչուն: Բ. Միակ, խիստ, երրորդ, չորս, մյուս, ամբողջ, չորանալ, հեռանալ:

Միակ մեկ կղզում կար ԴոԴո թռչուներրը։

Ես միհատ խիստ անտառապահի հետ ծանոփացա։

Բոլոր այգին այս տարի չորացել էր։

Այսոր գիրչիս ամբողջ թանաքը թափեցի մայկայիս վրա։

Մեր թռչունը այսօր հեռացավ մեզնից։

5..Տրված բառերի գործիական հոլովի ձևերով կազմի՛ր նախադասություններ: Հայր, ծաղիկներ, բոլոր, ոչ մեկ, հասնել, հեռանալ:

Ես պատմեցի իմ ընկերոջը իմ Հոր պատմությունը։

Ես տարա դպրոց ծաղիկներով փունջ որպիսզի նվիրեր իմ սիրած աղջկան։

Մեքն բոլորով գնացինգ խանութ։

5..Խոսքի մասերը խմբավորի՛ր ըստ տրված պահանջի: Դերանունները կարող ես տարբեր խմբերում գրել:

Ա. Առարկա ցույց տվող բառեր-գոյական: Բ. Առարկայի հատկանիշ ցույց տվող բառեր-ածական: Գ. Հատկանիշի հատկանիշ ցույց տվող բառեր-: Դ. Կապակցական նշանակություն ունեցող բառեր-շաղկամ: Ե. Վերաբերմունք արտահայտող բառեր-վերաբերական:

6..Փորձի´ր պարզել, թե ընդգծված ածականները ո՛ր խոսքի մասի իմաստով են գործածվել:

Անվերջ սպիտակը հոգնեցրել է, ուրիշ գույների եմ ուզում նայել: Կապույտը կբերեմ, դա քեզ շատ է սազում: Խոսում էր աշխարհի չարից ու բարուց: Ավելի լավին ու կատարյալին է ձգտում: Մեղավորները կանգնել էին գլխահակ ու ամոթահար: Ամեն ինչ շատ լավ ավարտվեց: Շատ չար խոսեց, կարծես թե մեղադրում էր բոլորին: Կանգնել ու մեղավոր ժպտում էր:

7..Փորձի՛ր պարզել, թե ընդգծված մակբայները ո՛ր խոսքի մասի իմաստով են գործածվել:

Արագ վազքից շնչասպառ էր լինում: Շուտափույթ որոշումը սխալ դուրս եկավ: Դեմառդեմ հանդիպումը շփոթեցրեց նրան: Օրեցօր ուշացումը նոր դժվարություններ է ծնում: Պահակի շարունակ փոփոխությունը կասկածելի է թվում:

8 .Ընդգծված բառերը որտե՞ղ են գործածվել որպես կապ, որտե՞ղ` որպես այլ խոսքի մասեր (կապերն ընդգծի՛ր):

Առաջ նա բոլորովին չէր մտածում իր արարքների մասին: Որոշել էր ծովափ գնալուց առա ջ լողալ սովորել: Մի անգամ էլ հետ նայեց, որ իրենց տունը գտնի արդեն մշուշով ծածկված գյուղում: Մի հաստ բաճկոն էլ վրայից հագավ, բայց էլի մրսում էր: Սեղանի վրա թափթփված թղթերի ու գրքերի մեջ մի կաշեկազմ տետր կար:

Հայոց լեզու

1..Տրված գոյականները չորս խմբի բաժանի՛ր ըստ կազմության:

Մայրցամաք, գոյություն, գետին, ողբերգություն, գազան, նախաճաշ, ցնցում, արտասահման, ճամփա, ուժ, զոհ, նավ, նավահանգիստ, նավակ, հայրենիք, վերադարձ, մայրաքաղաք, օտարամոլություն:

2..Տրված գոյականներից նորերը կազմի՛ր` ուհի, ստան, ոց, ություն ածանցներով:

Հայ-Հայաստան , դպիր-դպրոց, այգի-այգեստան, հնոց-հնություն, բույր-բույրաստան, ծառ-ծառաստան, բժիշկ-բժշկուհի, պարսիկ-Պարսկաստան:

3..Տրված բայերից ածանցավոր գոյականներ կազմի՛ր և ածանցներն ընդգծի՛ր:

Նկարել-Նկարիչ, գրել—գրող, զարթնել-զարթուցիչ, թափել-թափոբ, ուսուցանել-ուսուցիչ, քերել-քերիչ, վարել-վարող, հաճախել-հաճախորդ, բախել-բախիչ, հնչել-հնչակ, վազել-վազող, հանել-հանող, շարժել-շարժիչ, մոտենալ-մոտեցցող, կոշտանալ-կշտացող:

4..Տրված գոյականակերտ ածանցներից յուրաքանչյուրով երկու գոյական կազմի՛ր և գրի՛ր, թե ո՛ր բառերից կազմեցիր:

դնել (դիր) — դրածո, պարսավել — պարսավանք:

Անք-ափսոսանք-ափսոս բառից, ցի-, ածո-դրածո դնել բառից, ք-ծառկունք ծառիկ բառից, ուկ-մանրուկ մանր բառից, իք-տղամարդիք- մարդ և տղա բառերից, իչ-գրիչ գիր բառից, ու-, ան-անունակ ունակ բառից , իկ-շնիկ շուն բառից, պան- այգեպան այգի բառից , ստան- Հայաստան Հայ բառից , ուհի- բժշկուհի բժիշկ բառից:

5.Տրված խմբերի գոյականները հոգնակի դարձրու և բացատրի՛ր օրինաչափությունը:

Ա Ուժ-ուժեր, տարր-տարրեր, ծով-ծովեր, նաև, կույտ-կույտեր, բերդ—բերդեր, շենք-շենքեր:

Բ. ճանապարհ-ճանապարներ, գաղտնիք-գաղտնիքներ, հրաշք-հրաշքներ , մեքենա-մեքենաներ, շրջան-շրջաներ, շինություն-շինություներ, նավահանգիստ-նավահանգիսներ:

Գ. Գառ-գառներ, դուռ-դռներ, մատ-մատեր, մուկ-մկներ, թոռ-թոռներ, ձուկ-ձկներ, լեռ-լեռներ-բեռներ, բեռ:

Դ. Աստղ-աստղեր, արկղ-արկղեր, վագր-վագրեր, անգղ-անգղեր, սանր-սանրեր:

Ե. Ծովածոց-ծավածոցներ, սուզանավ-սուզանավեր, դաշտավայր-դաշտավայրեր, շնագայլ-շնագայլեր, հեռագիր-հեռագրեր, լրագիր-լրագրեր:

Զ. Քարտաշ-քարտաշներ, գրագիր-գրագրեր, լեռնագործ-լեռնագործներ, բեռնակիրներ: է. Մարդ-մարդիկ, կին-կանայք:

6 .Փակագծում տրված բաոերը հոգնակի՛ դարձրու և համապատասխան ձևով գրի՛ր կետերի փոխարեն:

Մրցող լաստանաերը (լաստանավ) մաքուր էին ու զարդարված գույնզգույն լաթերով: Հարթավայրերը (հարթավայր) գարնան հորդացումների ժամանակ գետերը կարող են հակառակ ուղղությամբ հոսել: օդերևվաբաները (օդերևութաբան) զգուշացնում են քաղաքին սպառնացող նոր ցիկլոնի մասին: Գետում ջրի մակարդակը բարձրացել էր սառցադաշների (սառցադաշտ) պատճառով: Ջրի հոսանքը դանդաղեցնում են հատակին լցված քարակույերը (քարակույտ): Աշխարհի գեղեցիկ ջրվեժներից (ջրվեժ) մեկը` Վիկտորիան, անցյալ դարում է հայտնագործվել եվրոպացիների կողմից: Շատ ծավախորշեր (ծովախորշ) վերածվել են ցամաքի: